yuqori haroratli o‘ta o‘tkazgichlar (YHO‘O‘) 1986-yilda kupratlar asosidagi birikmalar kashf etilgandan beri fizika va materialshunoslikning eng muhim yo‘nalishlaridan biriga aylandi. Ushbu materiallar azotning qaynash harorati (77 K) dan yuqori haroratlarda nol elektr qarshilikka ega bo‘lib, energiya uzatish, magnit levitatsiya va kvant hisoblash texnologiyalarida inqilobiy o‘zgarishlar va’da qilmoqda. YHO‘O‘ning o‘ta o‘tkazuvchanlik mexanizmi hali to‘liq tushunilmagan bo‘lib, kupratlarda zaryadlangan zarrachalar (kuprum ionlari, kislorod vakansiyalari va doping elementlari)ning kristall panjaradagi joylashuvi va taqsimlanishi bu xossaning paydo bo‘lishida hal qiluvchi rol o‘ynaydi. Ushbu ishda YHO‘O‘ panjaralarida zaryadlangan zarrachalar joylashuvini o‘rganish orqali o‘ta o‘tkazuvchanlik mexanizmini aniqlashga qaratilgan tadqiqot natijalari taqdim etiladi.
высокотемпературные сверхпроводники (ВТСП) с момента открытия соединений на основе купратов в 1986 году стали одним из важнейших направлений физики и материаловедения. Эти материалы обладают нулевым электрическим сопротивлением при температурах выше точки кипения азота (77 K), обещая революционные изменения в передаче энергии, магнитной левитации и технологиях квантовых вычислений. Механизм сверхпроводимости в ВТСП до сих пор не полностью понят, при этом расположение и распределение заряженных частиц (ионы меди, кислородные вакансии и элементы допирования) в кристаллической решётке купратов играет решающую роль в возникновении этого свойства. В настоящей работе представлены результаты исследований, направленных на выяснение механизма сверхпроводимости путём изучения расположения заряженных частиц в решётках ВТСП.