maktabgacha yosh davri nutq va tafakkur jarayonlari shakllanishida hal qiluvchi bosqich bo‘lib, NTR bolalarda muloqot cheklanishi bilan bir qatorda diqqat, xotira, idrok va tafakkur kabi kognitiv funksiyalar ham susayishi qayd etiladi. NTR R.E. Levina tomonidan psixologo-pedagogik belgilar asosida umumlashtirilgan tushuncha sifatida talqin qilinadi, keyinchalik darajalari (jumladan IV daraja) ajratilgani keltiriladi. Nutqiy cheklovlar so‘z-mantiqiy tafakkur shakllanishini ayniqsa sekinlashtirishi ilmiy manbalar bilan izohlanadi.
preschool age is a critical period for the development of speech and cognition, yet in GSU communicative limitations are accompanied by attention instability, restricted verbal memory, and cognitive inertia. The paper frames GSU as a psycho-pedagogical category uniting children with different medical diagnoses but similar speech manifestat ions, including level-based differentiation. It highlights that verbal- logical thinking is especially vulnerable, even when practical visual thinking may remain relatively preserved.